دو اختراع بزرگ بشر ، آتش و چرخ بوده است که هر کدام تحولی بزرگ محسوب میشوند و این دو در کنارهم با تغییرات چشمگیر در خدمت مصرف ، با استفاده از هوش و کوشش مخترعین ، امروزه به نوعی در قالب موتور و خودرو به خدمت عموم گرفته شده اند.
اختراع چرخ به حالت دایره ای ، جزء یکی از بزرگترین و مهم ترین شاهکارهای بشر بوده است که حرکت را متحول کرده است و رسیدن به سرعت و دقت بالاتر ، عوامل بازدارنده ای همچون اصطکاک و خوردگی و استهلاک را مهمتر نمایان می نموده ، که بعضا با استفاده از چربیهای حیوانی ، روانکاری به روش ابتدایی تجربه شده است .
صنعت خودرو سازی ، مرهون طراحان موتور سازی است که با ابداعات خود در تولید قدرت و سرعت بالاتر و مصرف کمتر انرژی ، همیشه راهگشای دست یافتن رویاهای سیری ناپذیر بشر بوده اند .
فرمولاسیون سیالات درون این موتورها ، همانند (روغن موتور) جز لاینفک عناصر موفقیت این طراحی ها قلمداد خواهند شد لاجرم تکنیک تولید روغن موتور ، منطبق بر نیاز وحساسیت استانداردهای مکانیکی ، پا به پای صنعت موتور سازی ، در حال بروز شدن می باشد .
اصلاح استاندارد های قدیمی در جهت نیاز ، با تدوین استانداردهای نوین و مناسب برای کاهش اصطکاک و خوردگی و بهینه سازی مصرف سوخت موتور های جدید ، فرمولاسیون و مواد اولیه ممتازی را طلب می کنند .مواد اولیه ، نقش بسیار تعیین کننده ای در تولید روغن موتور داراست که حدود 80 % حجمی هر روغن موتور را روغن پایه تشکیل میدهد .
روغن پایه حاصل از پالایش برش نفت خام ( لوب کات ) به تنهایی ، خاصیت روانکاری در روغن موتور را تامین نمی کند و مواد افزودنی مختلف ، در راستای بهینه سازی فاکتورهای مورد نیاز نقش تعیین کننده ای دارند .
روغن موتور تولید شده با روغن پایه روغن پایه معدنی و سنتتیک مرغوب و غنی شدن آن با ادتیو های تولیدی توسط شرکت های معتبر دنیا همانند شورون – افتون – لوبریزول (Chevron – Afton – Lubrizol) می تواند مرجع مناسبی جهت مقایسه نسبی کیفی محصولات مختلف روغن موتور در استانداردهای واحد تلقی گردد.
تکنولوژی تهیه روغن پایه از لوبکات (برش نفتی ) بر اساس دستیابی به فاکتور های برتر شیمیای و فیزیکی محصول ، نیز با سرعتی کند تر از صنایع ادتیوسازی روبه رشد بوده است .
متاسفانه در حال حاضر ، روغن پایه تولیدی پالایشگاه های ایران زمین ، در زمره گروه I می باشند که در مقام مقایسه با گروه های II و III و بالاتر ، فاصله کیفی قابل توجهی وجود دارد .
در این بین روغن های پایه تصفیه مجدد ، حاصل از پالایش روغن موتورهای سوخته مصرفی ، نیز بعنوان مواد اولیه بعضی واحد های تولیدی داخلی ایران ، دیده می شود که با توجه به کیفیت بسیار پایین ، در مقام قیاس قرار نمیگیرد .
شاخصه های ملی استاندارد ایران ، تعیین کننده مهمی در زمینه فیلتر محصولات بازار مصرف در داخل کشور و حتی صادرات به خارج قلمداد میگردد . چرا که حداقل شرط فروش داخل و همچنین صادرات روغن موتور از ایران ، دارا بودن علامت استاندارد دیده شده است .
با تعمق در این مقوله ، براحتی میتوان دریافت که دارا بودن استاندارد مربوط هر سطح کیفی در روغن موتور ، عامل لازم و نه کافی برای تولید و توزیع و در نهایت ، انتخاب محصول در ایران مرسوم گشته است .
آزمونهای تکمیلی و حرفه ای در این خصوص ، بسیار گران قیمت بوده و حتی مرجع مناسب آن نیز در دنیا محدود می باشند بگونه ای که شاید عمده مشتریان این صورت حسابهای گران قیمت ، تولید کننده های مواد افزودنی باشند که با دریافت تاییدیه لازم ، نسبت به تعیین دوز مصرف و سطح کیفی حاصل از استفاده آن ، به بازار فروش مواد افزودنی خود میپردازند .
لذا شاید نباید به امکانات محدود آزمایشگاه های استاندارد ملی ، خرده گرفت . زیرا که تقریبا عمده بازار مصرف دنیا با دقت کم و بیش نسبت به یکدیگر ، به همین روال تنظیم ه و کنترل می گردد.
روغن موتورهای تولید شده از روغن های پایه تصفیه مجدد ،عموما دارای سطوح کیفی پایین بوده و امکان تولید کیفیت های روز دنیا با این مواد اولیه وجود ندارد و البته متاسفانه به وفور در سبد کالایی فروشندگان ایرانی دیده می شوند .
و اما روغن موتور های تولید شده با پایه های معدنی گروه I و II و III بیشترین سهم بازار روانکاری را در صنعت خودرو در جهان دارند که بدیهی است نقش تعیین کننده روغنهای پایه سنتتیک P.A.O پلی آلفا اولفین نیز غیر قابل اغماض می باشد .
در حال حاضر که روغنهای پایه گروه I نیز در کشورهای در حال توسعه رو به منسوخ شدن می روند . عمده پالایشگاه های مدرن دنیا ، از خوراک لوبکات خود ، گروهII به بالا تولید میکنند که این تولیدات ، علاوه بر بالا بودن شاخص های فیزیکی و شیمیایی مطلوب تر مثل پالایش کاملتر ترکیبات مضر گوگردی و تولید روغن پایه شفاف و بی رنگ ، استاندارد های زیست محیطی را دنبال می کنند .
حال با بررسی در تولید روغن پایه معدنی گروه I در ایران و مقایسه عادلانه آن با روغن های پایه تولیدی در عمده پالایشگاه های مطرح دنیا می توان دریافت که بروز کردن تکنولوژی پالایشگاه های قدیمی وطن عزیزمان ، نقش بسیار مهمی در جلوگیری از هدر رفتن فرصت تولید محصول قابل رقابت با تولیدکنندگان برتر ، ایفا می کنند که قطعا توسط متخصصین و مدیران دلسوز ، در حال پیگیری می باشد .
استاندارد های زیست محیطی ، امروزه ، در طراحی و ساخت موتور خودروها ، نقش های مهمی ایفا می کنند تا جایی که نیاز هوای پاک ، دستیابی به تکنولوژ ی هیبرید و خودروهای برقی را ، مدیون خود ساخته اند .
در یک نگاه می توان عمده سهم آلودگی هوای ناشی از سوخت خودروها را ، عقب ماندن تکنیک تولید و یا فرهنگ مصرف روانکار مناسب و سیستم فیلتراسیون گازهای آلاینده ، برشمرد .
روغن موتور مرغوب و با کیفیت ، همانند خون که سیال تغذیه و حیات در بدن انسان میباشد ، نقش حیاتی در موتور ایفا می نماید که پیشنیاز تکمیل فرآیند رسالت کارکرد آن ، اطلاع کامل و صداقت در تولید ، فروش و البته انتخاب صحیح در مصرف می باشد .
هست از پس این پرده گفتگوی من و تو چون پرده درافتد نه تو مانی و نه من
